Ervaren Pabo docent op stap met de Buitenschool

Ik werd in november 2019 uitgenodigd om een dag mee te gaan naar een buitenschool dag, deze kans liet ik met niet ontgaan en ’s ochtends om 9.30 uur was ik present op de afgesproken plaats in een bosrijke omgeving.
Het betrof een groep 4 van een binnenstadschool van een middelgrote stad. Deze school staat in een omgeving waar buiten spelen niet het eerste is waar je aan denkt; veel verkeer, weinig veilige speelplekken in de buurt en vlak naast de school stroomt er een riviertje door de wijk, wat de veiligheid ook niet ten goede komt.

Meteen nadat de kinderen afgezet waren in het bos, mochten ze eerst maar eens vrij spelen om aan de omgeving te wennen en hun energie kwijt te raken. Opvallend daarbij was dat de jongens een veel grotere bewegingsbehoefte leken te hebben dan de meisjes. Zij gingen al snel rennen en met stokken soldaatje spelen, terwijl veel meisjes op zoek gingen naar paddenstoelen, kleine diertjes e.d.
Nadat de kinderen de directe omgeving verkend hadden, riep juf Monique de kinderen bij zich voor een wandeling door het bos, door grasvelden en langs diverse kleine meertjes. Onderweg werd hier en daar stilgestaan bij opvallende zaken in het bos. Dat konden mooie, rode paddenstoelen zijn, maar ook opvallend gekleurde bladeren.
Eenmaal terug bij het beginpunt werd een brief van Sinterklaas gevonden. De Sint beschreef dat hij ’s nachts langs deze plek kwam tijdens zijn tocht van stad naar stad om schoenen te vullen en cadeautjes te brengen. Deze nachtelijke trektochten waren natuurlijk erg vermoeiend voor zo’n oude man als Sinterklaas. Ook de Pieten die het zware sjouwwerk moesten doen, hadden behoefte aan een rustplaats. Natuurlijk mocht ook het paard van Sinterklaas, Ozosnel, niet vergeten worden. De Sint vroeg in zijn brief aan de kinderen of zij een schuilplaats tegen de regen en een rustplaats voor hem konden bouwen. Dat wilden de kinderen wel, maar één schuilplaats bouwen met 25 kinderen was wat onhandig, dus er werd besloten dat er drie groepjes gemaakt zouden worden, één groepje onder leiding van juf Monique en de andere twee groepjes onder leiding van twee stagiaires.
Bij de inleiding kwam begrijpend lezen/luisteren uitdrukkelijk aan bod, zeker toe er ook nog vragen beantwoord moesten worden.

Er moest wel een “probleempje” opgelost worden; hoe kun je nou drie groepen maken van een klas van 25 kinderen. Na lang nadenken wisten de kinderen dit op te lossen; twee groepen van 8 en één groep van negen kinderen.
Uiteindelijk werden er niet alleen schuilplaatsen gebouwd,maar ter versiering ook nog mandala’s gemaakt van natuurlijke materialen en paden geveegd naar de schuilplaatsen. Een mooi moment bij het bespreken van de mandala’s was dat één van de kinderen het begrip symmetrie spontaan gebruikte. Dat werd door juf Monique aangegrepen om dat woord toe te lichten en enkele keren te gebruiken die dag; mooie uitbreiding van de woordenschat.
Een ander mooi moment was dat één van de kinderen bij juf Monique kwam klagen dat een ander groepje haar idee van een paadje naar de schuilplaats “gepikt” had. Juf Monique kantelde die opmerking op een fantastische manier door “om te denken”. Haar reactie: “dat is toch juist een compliment; dat andere groepje vindt jouw idee zo goed dat zij het ook gebruiken”. Dit zette haar aan het denken.
Na afloop werden de bouwsels en de mandala’s bekeken en mochten de kinderen reageren op het werk van de andere groepjes.

Ik heb vandaag de “kracht van het verhaal” gezien; de brief van Sinterklaas had veel betekenis voor de kinderen en leidde tot een enorme betrokkenheid bij het bouwen, het vegen van paadjes en het maken van mandala’s.

Na afloop heb ik nog even met Monique nabesproken en onze conclusie was dat sommige schoolse kennis en vaardigheden heel goed op te nemen zijn in zo’n buitendag, denk daarbij aan elementen uit de vakken rondom kunstoriëntatie, bewegingsonderwijs en natuurlijk oriëntatie op de natuur (en eventueel techniek), voor sommige andere vakken geldt dat dat wat meer denkwerk vergt. Maar uit het bovenstaande blijkt dat dat zeker mogelijk is, zeker als de leerkracht weet in te spelen op opmerkingen van de kinderen. Sommige onderdelen van het curriculum lenen zich meer voor het werken in de school en andere zijn zeker buiten heel goed mogelijk.
Daar staat dan wel weer tegenover dat enkele 21e-eeuwse vaardigheden juist weer heel sterk aan de orde komen, zoals overleggen en samenwerken. Dat zijn vaardigheden die kinderen in hun verdere leven heel hard nodig zullen hebben.

Mattie Wethlij, oud-docent Fontys PABO Eindhoven